بخش قابل‌توجهی از تسهیلات مقاوم‌سازی مسکن روستایی در مهاباد به‌دلیل هزینه‌های جانبی بالا و کاهش استقبال متقاضیان بلااستفاده مانده و این شهرستان را به رتبه چهاردهم استان تنزل داده است.
به گزارش هاژه، به نقل از ایرنا؛ بررسی‌های میدانی نشان می‌دهد که مهاباد امسال در اجرای طرح تشکیل پرونده و پرداخت تسهیلات مقاوم‌سازی مسکن روستایی عملکردی پایین‌تر از سهمیه ابلاغی داشته است.
به طوری که از مجموع یک‌هزار و ۱۰۰ سهمیه تعیین‌شده برای این شهرستان، تاکنون تنها ۲۲۰ پرونده تشکیل و به بانک‌ها معرفی شده و از این تعداد نیز ۱۵۳ پرونده به مرحله عقد قرارداد رسیده و با این حساب بیش از ۸۸۰ سهمیه همچنان بلااستفاده باقی مانده است.
دهیاران و متقاضیان؛ هزینه‌های جانبی بالا در فرایند دریافت تسهیلات را یکی از مهم‌ترین عوامل کاهش استقبال روستاییان عنوان می‌کنند.
به گفته آنان، هزینه‌هایی مانند تکفیک اراضی، نقشه‌برداری، تشکیل پرونده و اخذ پروانه ساخت، بخش قابل‌توجهی از مبلغ وام را پیش از آغاز عملیات ساخت مصرف می‌کند و متقاضی مجبور است برای احداث واحد جدید، چند برابر مبلغ وام از منابع شخصی پرداخت کند.
این شرایط در حالی است که افزایش هزینه‌های ساخت‌وساز در ماه‌های اخیر نیز توان مالی بسیاری از خانوارهای روستایی را کاهش داده و موجب شده بخشی از متقاضیان بالقوه همچنان از ورود به فرآیند دریافت تسهیلات منصرف شوند.
در همین ارتباط، دیدگاه‌ها و توضیحات بخشداران، دهیاران، مسوولان بنیاد مسکن و فرمانداری مهاباد را جویا می‌شویم تا ابعاد مختلف این عقب‌ماندگی، چالش‌های موجود در مسیر اجرای طرح و راهکارهای قابل‌اتکا برای افزایش جذب تسهیلات و رفع موانع اداری و مالی بررسی شود.
وام مقاوم‌سازی مسکن روستایی درگیر موانع مالی و اداری شد
دهیار روستای قره‌خان مهاباد با اشاره به دلایل کاهش استقبال از تسهیلات مقاوم‌سازی مسکن گفت: هزینه ساخت مسکن برای هر ۱۰۰ متر مربع بالغ بر ۱۳ میلیارد ریال است، در حالی که میزان وام بنیاد مسکن برای مقاوم‌سازی و احداث تنها چهار میلیارد ریال است.
سعد کریمی افزود: علاوه بر این، هزینه‌های اضافی مانند حق تکفیک و تشکیل پرونده نیز سنگینی دریافت وام را افزایش داده و بسیاری از متقاضیان در مراحل دریافت وام از ادامه فرآیند منصرف می‌شوند.
وی با بیان اینکه نگاه بنیاد مسکن به پروژه‌های مقاوم‌سازی مساکن روستایی باید از حالت اقتصادی به خدماتی تغییر کند، افزود: عملکرد بانک‌ها نیز گاه باعث خستگی و نارضایتی مردم می‌شود.
کریمی همچنین تأکید کرد که وضعیت معیشتی روستاییان نیز در کاهش استقبال از وام‌ها نقش داشته و یادآور شد: بخش عمده روستاهای باقی‌مانده برای مقاوم‌سازی، مربوط به مناطق بخش خلیفان و محال است و شرایط متقاضیان روستاهای کوچک و دورافتاده باید برای دریافت تسهیلات دیده شود.
هزینه های ساخت مسکن در روستاهای خلیفان ۲ برابر سایر مناطق است
بخشدار بخش خلیفان مهاباد گفت: از مجموع چهار میلیارد ریال تسهیلات مقاوم‌سازی اختصاص یافته، بیش از یک میلیارد ریال آن صرف هزینه‌های تشکیل پرونده، تفکیک، نقشه‌برداری و مراحل اداری شده و این موضوع انگیزه‌ای برای روستاییان باقی نگذاشته است.
سعید سلطانی افزود: مسافت روستاهای بخش خلیفان تا اداره بنیاد مسکن اغلب حدود ۹۰ کیلومتر است و هزینه رفت و آمد به اداره بنیاد و عدم پاسخگویی مناسب، در کاهش آمار متقاضیان مقاوم‌سازی تاثیرگذار بوده است.
وی همچنین تصریح کرد: هزینه‌های حمل مصالح، دستمزد استادکار و رفت و آمد در این بخش حداقل ۲ برابر بخش مرکزی است و این عامل نیز باعث کاهش استقبال روستاییان برای استفاده از تسهیلات شده است.
در همین حال، بخشدار بخش مرکزی مهاباد نیز تاکید کرد: تنها راه تشویق روستاییان برای بهره‌مندی از این تسهیلات، کاهش هزینه‌های گزاف تشکیل پرونده است.
سلیمان پاکزاد گفت: هزینه‌های جانبی بخش عمده‌ای از تسهیلات چهار میلیارد ریالی را تحت تاثیر قرار داده و با باقی‌مانده آن، امکان احداث مسکن وجود ندارد.
وی افزود: بخش عمده روستاهای پرجمعیت بخش مرکزی در سال‌های گذشته مقاوم‌سازی شده‌اند و در این زمینه باید توجه ویژه‌ای به بخش خلیفان معطوف شود.
پرونده‌های مسکن روستایی مهاباد از ابتدای سال به ۲۴۴ رسید
رییس بنیاد مسکن انقلاب اسلامی مهاباد هم در این ارتباط گفت: از ابتدای سال جاری تاکنون از مجموع هزار و ۱۰۰ سهمیه ابلاغی به شهرستان، ۲۴۴ پرونده تشکیل و به بانک معرفی شده است.
کشور محمدی افزود: از مجموع پرونده‌های معرفی شده، ۱۶۱ پرونده عقد قرارداد شده و مابقی در مرحله انعقاد قرارداد قرار دارند و پیش‌بینی می‌شود تا پایان سال تمام سهمیه تخصیص یافته مورد بهره‌برداری قرار گیرد.
وی با اشاره به نقش دهیاری‌ها در پیشبرد طرح‌های مسکن روستایی اظهار داشت: دهیاری‌ها به عنوان حلقه واسط بین بنیاد مسکن و اهالی روستا، نقش اساسی در ترویج مقاوم‌سازی مساکن دارند و لازم است با همکاری اصحاب رسانه و ارائه اطلاع‌رسانی‌های دقیق، آگاهی عمومی درباره اهمیت ساخت و ساز مقاوم افزایش یابد.
وی همچنین در خصوص اجرای طرح نهضت ملی مسکن در روستاهای مهاباد گفت: برخلاف دیگر شهرها، این طرح تاکنون به دلیل مشکلات حقوقی و قضایی مربوط به اراضی روستایی، در این شهرستان اجرایی نشده و این مسئله به‌طور مستقیم بر عملکرد بنیاد مسکن و سرعت پیشرفت پروژه‌ها در روستاها تأثیر گذاشته است.
محمدی با تأکید بر اهمیت مقاوم‌سازی مساکن در برابر حوادث طبیعی افزود: ایجاد خانه‌های مقاوم نه تنها امنیت ساکنان را تضمین می‌کند، بلکه به توسعه پایدار روستاها و کاهش خسارت‌های احتمالی در برابر زلزله و سیل کمک می‌کند.
فرماندار مهاباد: هزینه‌های جانبی دریافت وام مقاوم‌سازی باید کاهش یابد
فرماندار ویژه مهاباد با تاکید بر لزوم کاهش هزینه‌های جانبی برای متقاضیان وام مقاوم‌سازی مساکن روستایی گفت: هزینه‌های حق تفکیک، پروانه، ثبت‌نام و سایر مراحل اداری باید به حداقل برسد تا روستاییان راحت‌تر بتوانند از این تسهیلات بهره‌مند شوند.
محمدصادق امیر عشایری اظهار داشت: طی ۲۰ سال گذشته یکی از اقدامات شاخص دولت در حوزه مسکن، مقاوم‌سازی خانه‌های روستایی بوده است تا مردم ضمن بهره‌مندی از سرپناهی مناسب و مقاوم، از خطرات جانی ناشی از حوادث طبیعی مانند زلزله و سیل در امان باشند.
وی با اشاره به کاهش استقبال روستاییان از تسهیلات مقاوم‌سازی در سال جاری، دلیل آن را سخت‌گیری‌های بیش از حد در فرآیند پرداخت وام دانست و افزود: با وجود اهمیت این طرح، رغبتی در بین روستاییان برای استفاده از تسهیلات وجود ندارد.
فرماندار ویژه مهاباد ترویج و تشویق مردم توسط رسانه‌ها، دهیاران و بخشداری‌ها را از راهکارهای مهم افزایش استقبال از وام‌های مقاوم‌سازی دانست و تاکید کرد: هزینه‌های اضافی مراحل اخذ وام باید حذف یا به حداقل برسد و برای رسیدن به این مهم از هرکجا بشود باید آن کاهش داد.
امیر عشایری همچنین بر لزوم تشدید نظارت بر مهندسان دفاتر، ناظران پروژه‌ها و تعرفه‌ها تأکید کرد تا فشار مالی بر متقاضیان کاهش یابد.
وی با توجه به دورافتادگی و شرایط جغرافیایی روستاهای بخش خلیفان، خواستار حضور هفتگی نمایندگان دستگاه‌های خدمات‌رسان، به ویژه بنیاد مسکن انقلاب اسلامی، در این منطقه شد تا خدمات به روستاییان به‌طور منظم ارائه شود.
فرماندار مهاباد اظهار کرد: همچنین سهمیه مقاوم‌سازی بخش مرکزی و خلیفان باید بر اساس ویژگی‌ها و میزان پیشرفت پروژه‌ها مشخص و روند تشکیل پرونده و دریافت تسهیلات برای روستاییان تسهیل شود.
کلام آخر:
مقاوم‌سازی مساکن روستایی طی ۲ دهه گذشته یکی از برنامه‌های اصلی دولت در حوزه مسکن بوده است. هدف از این طرح، کاهش خسارات جانی و مالی ناشی از حوادث طبیعی مانند زلزله و سیل و فراهم کردن سرپناهی امن برای روستاییان است.
با این حال، روند دسترسی به تسهیلات این طرح در سال‌های اخیر با مشکلاتی همراه شده است؛ از جمله هزینه‌های جانبی بالای مراحل اداری، پیچیدگی فرآیند اخذ وام و سخت‌گیری‌های ناظران و دفاتر مهندسی، این مسائل موجب شده استقبال روستاییان از وام‌های مقاوم‌سازی کاهش یابد.
کارشناسان معتقدند حذف یا کاهش هزینه‌های اضافی، تشویق و اطلاع‌رسانی مناسب و نظارت دقیق بر اجرای پروژه‌ها می‌تواند روند مقاوم‌سازی را سرعت بخشد و فشار مالی بر متقاضیان را کاهش دهد.
همچنین در مناطق دورافتاده مانند بخش خلیفان مهاباد، حضور منظم نمایندگان دستگاه‌های خدمات‌رسان و ارائه تسهیلات آسان و منظم به متقاضیان از ضروریات پیشبرد این طرح است.