شهرستان اشنویه یکی از شهرستان های جنوب غرب دریاچه ارومیه است که از لحاظ فرهنگ و محوطه های تاریخی و پیش از تاریخ در این منطقه از اهمیت خاصی برخوردار است که یکی از محدوده جغرافیای گذرگاه های میان کوهی برای ورود انسان ها به فلات ایران بوده و وجود همین دره های میان کوهی باعث استقرار انسان ها در دشت های حاصلخیز و پر آب پایین کوهای کیله شین رندوله بابوله و سپی ریز که از نظر تنوع گونه های گیاهی و جانوری و اقلیم معتدل در تابستان و بهار شده است.
از مهم ترین این استقرارگاهها میتوان به تپه دنخه کهنه روستا داره تو کانی حوا دژ باستانی قلات گاه و... اشاره کرد که متاسفانه در جهت نگه داری و حفاظت این محوطه ها به عنوان سند و شناسنامه اشنویه از طرف میراث فرهنگی اشنویه هیچ گونه اقدامی صورت نگرفته بلکه با اغراق و تشویش اذهان عمومی در مورد ماهیت و کاربرد این محوطه ها در موقع آبادانی باعث توهم پیدا کردن کنج در این تپه ها و از بین رفتن این محوطه ها شده است. حفاران قاچاقچی، پا را از گلیم خود فراتر نهاده با بیل و کلنگ و با ماشین های سنگین مثل بیل مکانیکی و لودر به جان این محوطه ها افتاده اند.