آموزش مجازی و حریم خصوصی

در چند ماه گذشته کلیپ‌های متعددی با مضامینی هم‌چون «سوتی خفن معلم» و یا «شاگرد بمب خنده» از کلاس‌های مجازی معلمان و دانش‌آموزان در شبکه‌های مجازی بازنشر شدند.

این عمل جدای از اینکه می‌تواند زندگی خانوادگی و یا شاید زندگی برخی را با مشکلاتی روبه‌رو سازد در واقع نوعی پایمال کردن و ضایع کردن حریم خصوصی دیگران به شمار می‌رود. حریم خصوصی در واقع محدوده‌ای است که فرد انتظار دارد از دسترس دیگری مصون بماند.

کیوان مولودزاده، دبیر مهابادی با اشاره به شروع آموزش مجازی و فقدان زیرساخت‌ها و آموزش‌های اولیه به هاژه می‌گوید که این تحول بزرگ در حالی رخ داد که در جامعه ما تا آن لحظه کوچکترین بستری برای آموزش مجازی، آن هم در این وسعت فراهم نشده بود، معلمان تا آن لحظه با فضای مجازی کاملا بیگانه بودند و دانش‌آموزان نیز برای این نوع آموزش آماده نبودند.

ارتباطات مجازی، آداب و اصولی دارد. ارتباطات مجازی تابع قواعد اخلاقی مشخصی است و در این بین شیوه‌ی آموزشی مجازی علاوه بر کارکرد مثبت سویه‌های تاریکی نیز می‌تواند داشته باشد. مولودزاده در این زمینه معتقد است که فراهم نبودن این بستر و عدم آموزش صحیح آداب و اصول تعامل در فضای مجازی خود گواه از آینده‌ی تاریک این شیوه آموزشی در کشور ما بود.

مولودزاده در ادامه به تجربه‌ی خودش در محل کار و بازتاب آن در جامعه می‌گوید: در یک سالی که گذشت متأسفانه به جای شنیدن خبرهای عملکرد موفق آموزش مجازی در کشور، با عناوین به غایت عجیب دیگری روبرو شده‌ایم. بنده در یکسال اخیر در فضای شهرستان مهاباد، دو مورد را عیناً مشاهده کرده‌ام. اولی مربوط به یکی از دبیران مجرب شهرستان بود که به سوژه خنده بدل گشته بود و برای همکار عزیز تبعات گسترده‌ای داشت و بعدی مربوط به ارسال تکلیفی از طرف یک دانش‌آموز بود که پخش گسترده ویدیو مذکور در فضای مجازی منجر به ترک تحصیل دانش‌آموز گردید. مواردی از این حیث که در سطح کشور بسیار فراوان‌ هستند دقیقا بیانگر نقض حریم خصوصی افراد است.

از این دبیر ادبیات مهابادی می‌پرسیم که به نظر او در این بین مقصر کیست؟ او در جواب می‌گوید: واقعا نمی‌توان انگشت اشاره را به سمت هیچ گروه یا فردی بالا برد. مقصر اصلی سیستمی است که از برملا شدن حریم خصوصی و زندگی شخصی مردم منفعت کسب می‌کند. سیستمی که با عناوینی همچون فالور، ممبر، سابسکرایبر، تعداد لایک، تعداد کامنت و... به انواع شکل نقض حریم خصوصی افراد مشروعیت می‌بخشد.

مولودزاده معتقد است که راهکار مواجهه با چنین مشکلاتی فرهنگ‌سازی است و می‌گوید: بیاید از خودمان شروع کنیم، مهم‌ترین گام این بستر، فرهنگ‌سازی است. فرهنگ از جایی نمی‌رسد، فرهنگ از یک سوال شروع می‌شود. زمانی که فایل‌های مذکور به دستمان رسید، برای لحظه‌ای فرزندانتان را به جای آن دانش‌آموز تصور کنید، برای دقایقی خود را در جایگاه آن معلم متصور شوید و از خود بپرسید که آیا او موافق انتشار این فایل هست یا من دارم از حریم خصوصی وی دزدی می‌کنم؟

با توجه به آموزش مجازی دانش‌آموزان ضروری است که والدین برای همراهی و مصونیت فرزندان، دانش و اطلاعات خود در زمینه فضای مجازی و تهدیدات و آسیب‌های آن را به ‌روز کنند.

به کودکان و دانش‌آموران یاد بدهیم که «سوتی‌های» کودکان دستپاچه و پشت صحنۀ زندگی خانوادگی آنان را منتشر نکنند. آنان اجازه انتشار تصویر خودشان را به شما نداده‌اند. این اقدام، سرقت حریم خصوصی افراد و فروش آن در بازار است. همچنین به آن‌ها یادآوری کنیم که توپوق‌های معلمان ناآشنا به فضای مجازی را بدون اجازه خود آنان منتشر نکنند. بگذارید کلاس درس، هر چند مجازی باشد، محیطی امن و حریمی بین معلم و دانش‌آموز دانشجو باقی بماند.