۱۴۰۳/۱/۳۰ ۸:۲۹
| تاريخ: ۱۴۰۱ يکشنبه ۲۰ شهريور ساعت ۱۲:۴۳ | بازدید: 818 نظرات: 0 کد مطلب: 20423 |
بررسی جرم انتشار فیلم و عکس خصوصی در فضای مجازی و تهدید به آن
حسین زینالی
به گزارش هاژه به نقل از وکیل تاپ، صرف گرفتن فیلم و عکس در قانون ما مجازاتی ندارد اما انتشار این فیلم یا عکس در فضای مجازی و اپلیکیشن های اینترنتی بدون اجازه صاحب آن جرم است. حتی اگر دستی در فیلم و عکس نبرند و آنرا به همان شکل منتشر کنند.
حالت دیگر دست بردن در فیلم و عکس دیگران و تغییر دادن آن هست که این مورد هم مجازات دارد و اگر فیلم یا عکس دیگری شکل مستهجن پیدا کند مجازات بیشتر خواهد شد.
اگر شخصی صرفا تهدید کند که فیلم شما را منتشر می کند و این کار را انجام ندهد و برای ترساندن و باج گیری از شما این کار را بکند ؛ باز هم مرتکب جرم شده است.
اما انتشار عکس دیگران تحت چه شرایطی جرم محسوب می شود؟ آیا صرف تهدید به آن، بدون ارتکاب آن نیز جرم است؟ در صورت تهدید و عملی کردن آن، آیا یک جرم به وقوع می پیوندد یا دو جرم؟ و… که در ادامه به بررسی این موضوعات خواهیم پرداخت.
جرم انتشار فیلم و عکس خصوصی
ماده۷۴۵: هر کس به وسیله سامانه های رایانه ای یا مخابراتی صوت یا تصویر یا فیلم خصوصی یا خانوادگی یا اسرار دیگری را بدون رضایت او جز در موارد قانونی منتشر کند یا دسترس دیگران قرار دهد، به نحوی که منجر به ضرر یا عرفاً موجب هتک حیثیت او شود، به حبس از نود و یک روز تا دو سال یا جزای نقدی از پنج میلیون (۵.۰۰۰.۰۰۰) ریال تا چهل میلیون (۴۰.۰۰۰.۰۰۰) ریال یا هر دو مجازات محکوم خواهد شد.
جرم تغییر و فتوشاپ فیلم و عکس خصوصی
ماده ۷۴۴: «هرکس به وسیله سامانه های رایانه ای یا مخابراتی، فیلم یا صوت یا تصویر دیگری را تغییر دهد یا تحریف نماید و آن را منتشر کند و یا با علم به تغییر یا تحریف آن منتشر نماید، به نحوی که عرفاً موجب هتک حیثیت او بشود، به حبس از نود و یک روز تا دو سال یا جزای نقدی از پنج میلیون (۵.۰۰۰.۰۰۰) ریال تا چهل میلیون (۴۰.۰۰۰.۰۰۰) ریال یا هر دو مجازات محکوم خواهد شد.»
تبصره ـ اگر تغییر یا تحریف به صورت مستهجن بوده باشد، مرتکب به حداکثر هر دو مجازات مقرر محکوم می شود.
همانطور که ملاحظه می نمایید، تفاوت این ماده با ماده قبل در این است که در اولی، مرتکب ابتدا به تغییر و تحریف فیلم و عکس دیگری می پردازد و سپس آن را منتشر می کند در حالیکه در دومی بدون تغییر و تحریف، آن را منتشر می نماید.
تفاوت دیگر این است که در ماده (۷۴۴)، ورود ضرر به قربانی شرط تحقق جرم نیست بلکه صرف هتک حیثیت کافیست اما مطابق ماده (۷۴۵) علاوه بر هتک حیثیت، ورود ضرر به قربانی نیز شرط است.
شرایط جرم بودن انتشار عکس و فیلم دیگران
لذا مطابق این دو ماده، شرایط تحقق این جرم، به قرار زیر می باشد:
الف) از آنجایی که این جرم در زمره جرایم رایانه ای قرار دارد لذا برای تحقق آن، انتشار، حتما باید به وسیله سامانه های رایانه ای یا مخابراتی انجام شود. بنابراین انتشار، از طریق پوستر و اعلامیه و… تحت این ماده قابل مجازات نیست بلکه مواد دیگری به آن اختصاص داده شده است.
ب) مطابق ماده (۷۴۵)، عمل انتشار فیلم و عکس باید بدون رضایت قربانی صورت گرفته باشد. همچنین به دستور قانون یا مقامات قضایی نیز نباشد.
ج) فیلم یا عکس یا صوت متعلق به دیگری باشد. بنابراین، انتشار فیلم و عکس یا صوت خود شخص، تحت این ماده قابل مجازات نمی باشد بلکه در صورت دارا بودن شرایط خاص، مثلا مستهجن بودن، تحت مواد دیگری قابل پیگیری می باشد.
د) فیلم یا عکس یا صوت دیگری، حتما باید منتشر شود یا به گونه ای در دسترس دیگران قرار گرفته باشد. یعنی به گونه ای باشد که صدق عنوان انتشار کند.
ه) شخص عمدا و با سوء نیت و آگاهانه این عمل را مرتکب شده باشد و چنانچه از روی سهو خطا باشد تحت این ماده قابل پیگرد نیست.
و) شخص قربانی از ارتکاب این جرم، ضرر ببیند و یا این عمل، عرفا موجب هتک حیثیت او شود. بنابراین، برای تحقق این جرم، باید نتیجه ای از آن حاصل شود و صرف ارتکاب آن بدون ایراد ضرر و هتک حیثیت، جرم نیست.
ز) ماده(۷۴۴)، ناظر به موردی است که مرتکب، ابتدا، فیلم یا عکس یا صوت دیگری را تغییر یا تحریف می کند و سپس آن را منتشر می کند. برای مثال از طریق فتوشاپ باشد. بنابراین برای اعمال مجازات، طبق این ماده، لازم است که مرتکب ابتدا به تغییر و تحریف، پرداخته باشد.
مجازات جرم انتشار فیلم و عکس خصوصی دیگران طبق قانون
چنانچه شرایط تحقق این جرم که در مطالب قبلی به آن پرداخته شد، وجود داشته باشد مجازات شخص مرتکب طبق مواد(۷۴۴) و (۷۴۵) قانون مجازات اسلامی به قرار زیر می باشد:
«… به حبس از نود و یک روز تا دو سال یا جزای نقدی از پنج میلیون (۵۰۰۰۰۰۰۰) ریال تا چهل میلیون ریال(۴۰۰۰۰۰۰۰) ریال، یا هر دو مجازات( حبس و جزای نقدی) محکوم می شود.»
طبق قانون کاهش مجازات حبس تعزیری، حداقل و حداکثر مجازات حبس مورد نظر در ماده ۷۴۴ نصف شده است.
طبق تبصره ماده (۷۴۵)، چنانچه عمل تغییر یا تحریف فیلم و عکس، به گونه ای انجام شود که صورت مستهجن در آید، مرتکب به حداکثر هر دو مجازات محوم می شود. ( یعنی چهل میلیون ریال و دو سال حبس).
جرم تهدید به انتشار فیلم و عکس خصوصی دیگران
به دلیل حساسیتی که اشخاص بر حریم خصوصی خود و خانواده هایشان دارند، بسیار پیش می آید که این قضیه تبدیل می شود به ابزاری جهت اخاذی و کلاهبرداری افراد سودجو که با تهدید دیگران به انتشار فیلم، عکس، صوت یا اسرار شخصی و خانوادگی شان از طریق فضای مجازی، دیگران را برای رسیدن به خواسته هایشان تحت فشار قرار دهند.
لذا قانونگذار ما در این مورد هم ساکت نمانده است و برای اینگونه اشخاص به صرف تهدید، حتی بدون عملی کردن آن، مجازات وضع کرده است.
طبق ماده ۶۶۹ قانون مجازات اسلامی تهدید به جرم عبارت است از:
«هر کس دیگری را به هر نحوی، به قتل یا ضررهای نفسی و شرافتی یا مالی یا به افشای سری نسبت به خود یا بستگان او تهدید کند، اعم از اینکه به واسطه این کار، تقاضای دریافت وجه یا انجام امر یا ترک فعلی را کرده یا نکرده باشد، به مجازات شلاق تا ۷۴ ضربه یا زندان از دو ماه تا دو سال محکوم می شود.» طبق قانون کاهش مجازات حبس های تعزیری، حداقل و حداکثر مجازات‌های حبس تعزیری درجه چهار تا درجه هشت مقرر در قانون برای جرائم قابل گذشت به نصف تقلیل می‌یابد یعنی مجازات ماده به یک ماه تا یک سال تبدیل شده است.
شرایط تحقق جرم تهدید به انتشار فیلم و عکس خصوصی
الف) تهدید کننده قادر به انجام آن فعل باشد. بنابراین چنانچه شخصی که هیچگونه سواد رایانه ای و دسترسی به اینترنت نداشته باشد، جرم تهدید به وقوع نمی پیوندد.
ب) وضعیت تهدید شونده به گونه ای باشد که امکان وقوع آن باشد. مثلا تهدید به شخصی که هیچگونه فیلم و عکس از خود ندارد به انتشار آن، جرم نیست.
ج) تهدید امری نسبی است و وضعیت تهدید شونده در آن مؤثر است و ملاک تشخیص آن عرف می باشد. یعنی تهدید باید به گونه ای باشد که عرفا، موجب خوف و ترس شخص نرمال و متعارف جامعه گردد.
مجازات جرم تهدید به انتشار فیلم و عکس خصوصی دیگران
طبق ماده (۶۶۹) قانون مجازات اسلامی، تهدید کننده «به مجازات شلاق تا ۷۴ ضربه یا زندان از دو ماه تا دو سال محکوم می شود.»
چنانچه مرتکب، علاوه بر تهدید به انتشار عکس و فیلم، تهدید خود را هم عملی کند، به دو جرم محکوم نمی شود و صرفا مجازات عمل انجام داده شده لحاظ می شود.
نتیجه گیری
به دلیل پیامدهای روانی و اجتماعی منفی انتشار تصاویر دیگران بدون اجازه آنها و ضربه شدیدی که به حیثیت و شرافت افراد و حتی خانواده هایشان در اثر این عمل وارد می شود، قانونگذار ما، در دو ماده برای این جرم، مجازات وضع کرده است. که مجازات آن حبس و جزای نقدی خواهد بود و چنانچه محتوای منتشر شده به صورت مستهجن تغییر شکل پیدا کرده باشد، مجازات شدید تر خواهد شد.
