| تاريخ: ۱۴۰۲ جمعه ۴ فروردين ساعت ۱۹:۲۲ | بازدید: 3142 نظرات: 2 کد مطلب: 20752 |
باکو از ارمنستان چه می‌خواهد؟
یادداشت از امیر قادری
اختلاف بین دو حکومت باکو و ارمنستان بر سر اراضی مورد مناقشە بە دهە نود میلادی باز می‌گردد. کمی پس از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی، برخی از جمهوری‌های تازە استقلال‌یافتە بر سر اختلافات سرزمینی با هم وارد جنگ شدند.
یکی از این جنگ‌ها، جنگ آذربایجان و ارمنستان بود. اراضی مورد مناقشە کە بە آن آرتساخ (قرەباغ) کە منطقەای عمدتا ارمنی‌نشین است، می‌گویند. جنگ دهە نود میلادی بین این دو کشور بە نفع ارمنستان تمام شد و ناحیە آرتساخ بە تصرف نیروهای ارمنی درآمد.
اختلافات ارمنستان و باکو پابرجا بود و هر از چند گاهی بە تنش‌های مرزی محدود منجر می‌شد. این وضعیت ادامە داشت تا در سپتامبر سال ٢٠٢٠ میلادی، آذربایجان با پشتیبانی ترکیە و اسرائیل جنگی تمام‌عیار را علیە ارمنستان آغاز کرد و نواحی کوهستانی آرتساخ را بە اشغال خود درآورد. زیادەطلبی‌های الهام، رییس جمهور باکو بە اینجا محدود نشد. وی با تهدیدها و خط‌ونشان‌هایی کە می‌کشد، تمایل خود را بە آغاز جنگ دیگری نشان می‌داد.
این بار نشانەگیری‌های الهام بە سوری منطقە سیونیک است. سیونیک یکی از استان‌های ارمنستان است کە البتە مرز با ایران نیز محسوب می‌شود. سیونیک باعث شدە است کە استان نخجوان آذربایجان نتواند ارتباط زمینی با قسمت دیگر این کشور داشتە باشد بە همین دلیل علی‌اف در صدد ایجاد کریدور زنگزور بە لاچین است یعنی ایجاد راە اتباط زمینی قسمت اصلی سرزمینی آذربایجان بە نخجوان. این اتفاق باعث خواهد شد کە عملا ایران مرزی با ارمنستان نداشتە باشد.
خواست علی‌اف بارها با مخالفت مسئولین بالای کشور ایران همراە بودە است، آن‌ها گفتەاند، با هرگونە تغییر ژئوپولتیک در منطقە مخالف‌اند، این موضع‌گیری‌ها بە مزاج رییس‌جمهور باکو خوش نیامدە بە نحوی کە ایران بارها شاهد بهانەگیری‌های باکو بودە است. در جریان حملە یک فرد بە سفارت باکو در تهران، مسئولین آذربایجان با اتهامات غیر منطقی سعی در برهم زدن روابط با تهران بودند.
آذربایجان با حمایت‌های ترکیە و اسرائیل، در حال پیادەکردن نقشەهای بلندپروازانە خود است. بە خصوص اینکە تمرکز روسیە بە دلیل جنگ با اوکراین از قفقاز بسیار کم شدە است و چین هم با پیشنهاد علی‌اف مبنی بر احیای راه ابریشم اوراسیا، تا حدی از موضع‌گیری مستقیم نسبت بە این ماجرا سر باز زدە است. بنا بر گزارشات رسیدە از آذربایجان، ارتش این کشور تحرکاتی را بە سوی منطقە مورد مناقشە داشتە است. در جریان تنش‌های مرزی، روز چهارشنه، 22 مارس یک سرباز ارمنستانی کشته شد.
پس از انتشار خبر آمادگی ارتش باکو جهت حملە جدید بە ارمنستان، یگان‌های نظامی ایران در ناحیە شمال‌غرب بە حالت آمادەباش و جنگندەهای ارتش بر فراز آسمان مرز ارمنستان و باکو بە پرواز درآمدەاند. این اقدامات نشان از آن دارد کە ایران این بار نظارەگر جنگ نخواهد بود و بر مخالفت‌هایی کە در این بارە داشتە، تاکید خواهد کرد. روز گذشتە، پاشینیان، نخست‌وزیر ارمنستان در حساب توییتری خود از امضای تفاهم‌نامەای با باکو خبر داد و کە از جانب مقامات باکو نە تایید شد نە تکذیب. در صورت شروع جنگ موضع ایران در این قبال چە خواهد بود؟
