نقدی بر عملکرد شورا و شهرداری مهاباد

هاژه، شهرداری مهاباد بعد خلاصی از یک دهه بحران، حالا جانی تازه گرفته و فعالیت‌های این سازمان ازسر گرفته شده است.

تا 2 سال قبل شهرداری مهاباد با انواع بحران از حقوق معوقه پرسنل و انبوهی از پرونده‌های حقوقی گرفته تا انفعالی در خدمات‌رسانی و توسعه عمرانی و... روبرو بود، شورای شهر جایگاه خود را از دست داد و سکان شهرداری در بین سرپرستان رد و بدل می‌شد.

مجموعه سابق شورای شهر و شهرداری در پاسخ به انتقاد شهروندان و رسانه‌ها می‌گفتند آهی در بساط شهرداری نیست، درآمدی ندارند و در تأمین هزینه‌های جاری و پرداخت حقوق هم مانده‌اند، تا اینکه چند ماه بعد رسوایی بزرگ مدیریت شهری به بار آمد، این وضعیت تا بر سر کار آمدن دوره ششم شورای شهر ادامه داشت.

مجموعه مدیریت شهری و در رأس آن شهرداری در مدت چند ماه از گرداب بحران‌ها رهایی یافت، معوقات حقوقی تمامی پرسنل و کارگران پرداخت شد و شکست‌های متعدد واحد حقوقی با بازپس‌گیری یکی از سرمایه‌های با ارزش شهرداری جبران شد. بودجه شهرداری با رقمی رضایت‌بخش تصویب شده و چند پروژه‌ نیمه کاره به خط پایان رسید.

بودجه مصوب شده سال‌جاری نیز با پیشرفتی قابل توجه بیش از 2 برابر درنظر گرفته شد تا چند پروژه فاخر در این شهرستان شروع شود.

بناهای با ارزش تاریخی که جزوی از هویت شهر محسوب می‌شوند نوسازی شده و یا درحال نوسازی هستند، مالکیت 50 درصدی کارخانه آسفالت هم خریداری شده تا مدیریت کامل آن در دست شهرداری باشد، توسعه فضای سبز حالتی جهشی به خود گرفته و چند دهنه پل و کمربندی نیز درحال احداث است، به گفته شهردار مهاباد نهضت آسفالت و لکه‌گیری شروع شده است.

بابک رستم‌پور در گفتگوهای متعددی با رسانه‌ها گفته که بودجه‌های ویژه‌ای برای ساماندهی پارک‌ها در نظر گرفته شده، سینما که آرزوی چندین ساله شهروندان است به خط پایان نزدیک شده تا شهر فرهنگی و گردشگر پذیر مهاباد به دوران اعتلای خود بازگردد.

در مجموع عملکرد شهرداری مهاباد در این 2 سال با یک دهه قبل قابل مقایسه نیست و متهم کردن شهرداری مهاباد به کم‌کاری واقع‌گرایانه نیست، اما همیشه نقد بدون غرض و سازنده بر عملکرد این سازمان وارد است و باید گفت علی‌رغم عملکرد رضایتبخش این سازمان در بین بخش زیادی از مردم، برخی از ساکنان محلات شهر انتقاد و مطالباتی دارند که باید شنیده و پاسخ داده شود. 

*** توزیع ناعادلانه خدمات در محلات ***

علی‌رغم فعالیت مستمر شهرداری مهاباد در خیابان و محلات مختلف، ساکنین مناطق حاشیه شهر که عموما فقیرنشین و دارای تراکم بالای جمعیتی هستند، از توزیع خدمات در محله ناراضی‌اند، مناطق جدیدی که به شهر مهاباد هم الحاق شده‌اند همین وضعیت را دارند.

ساکنین محلاتی نظیر پشت‌تپ، باغ شایگان، اصحابه سپی، کانی صوفی رشید، سیدآباد و خانگی و... که از اقشار آسیب‌پذیرند همواره از محرومیت رنج برده و با ساکن شدن در این محلات، حس محرومیت آنها تقویت شده است. آنها بر این باورند که وضعیت فعلی آنها محصول بی عدالتی است و نبود خدمات در محله‌شان هم ناشی از بی‌عدالتی و ظلمی است که در حق آنها می‌شود.

جمعیت مناطق حاشیه شهر را کسانی تشکیل می‌دهند که برای رشد و دسترسی فرزندانشان به خدمات به این مناطق روی آورده‌اند، از این رو ساکنین محلات مذکور همواره خدمات محله را با سایر محلات دیگر شهر مقایسه می‌کنند و از محرومیت خود و فرزندانشان سخن می‌گویند.

آنها با بروکراسی اداری میانه خوبی ندارند و تاب‌آوری آنها در برابر پیچ و خم روند اداری پایین است، بدلیل عدم برخورداری از خدمات با مسوولان و یا نهادهای متولی احساس بیگانگی می‌کنند و تنها با تزریق اعتبارات و ارئه خدمات بیشتر، می‌توان مشارکت آنها را افزایش و شکاف را از بین برد، اقدامی که در دوره جدید ششم مدیریت شهری هم آنگونه که لازم است، مورد توجه قرار نگرفته است.

سالهاست این مناطق با عقب‌ماندگی در برخورداری از امکانات دست و پنجه نرم می‌کنند، درحالیکه بخش عمده تراکم جمعیتی و فیزیکی در این مناطق قرار دارد.

به عبارتی دیگر آسفالت یک کوچه در مناطق برخوردار خدمات‌رسانی به 10 الی 20 خانوار است اما همین میزان آسفالت در مناطق حاشیه‌نشین به بیش از 50 خانوار پرجمعیت خدمات رسانی می‌کند، برای سایر موضوعات ازقبیل احداث پارک، فضای ورزشی و فرهنگی، تنفیذ معابر و ... هم اوضاع به همین روال است، لذا در تعیین اولویت‌گذاری‌ها باید این نکته مد نظر قرار گیرد.

تعدادی از شهروندان در محلات پشت‌تپ، باغ شایگان، اصحابه سپی، سیدآباد، خانگی و ... همواره به کمبود خدمات و سرانه‌های عمومی انتقاد دارند و می‌گویند: توزیع خدمات در شهر مهاباد اگرچه افزایش یافته اما متعادل نیست و تا وضعیت یک کوچه در محلات مذکور ساماندهی می‌شود چندین پروژه از آسفالت گرفته تا احداث خیابان و پارک و ... در مناطق مرفه‌نشین اجرا می‌گردد.

اگرچه آسفالت معابر خاکی در مناطق حاشیه شهر در اولویت قرار گرفته، اما مسیرهای دسترسی کوچه و خیابان این محلات بدلیل فرسودگی بسیار بالا دیگر آسفالته محسوب نمی‌شوند، مضافا این مناطق با عقب‌ماندگی روبرو هستند و اگر خدمات رسانی در سطح شهر بصورت برابر هم باشد عقب‌ماندگی این مناطق را جبران نخواهد کرد.

یکی دیگر از مشکلاتی که در مناطق حاشیه شهر قابل مشاهده است زمانبر بودن اجرای پروژه‌ها است، به نحوی که لکه‌گیری آسفالت و یا بتن‌ریزی یک کوچه در مناطق کم‌برخوردار چندین برابر اجرای یک پروژه در مناطق برخوردار زمان می‌برد و همین موضوع مورد انتقاد ساکنین این مناطق قرار گرفته است.

در مجموع محلات حاشیه شهر مهاباد با مشکلات عدیده‌ای روبرو هستند که نیازمند بازدید میدانی اعضای شورای شهر و شهرداری است تا از نزدیک با مشکلات این محلات آشنا شوند و آنچه در این گزارش بدان پرداخته شد تنها بخشی کوچکی از مشکلاتی است که تا قبل از آغاز فصل سرما و بارش باید رفع گردد و برای سایر موارد ازجمله سرانه‌های عمومی و برخورداری خدمات عمومی نیز برنامه جهشی باید تدوین کرد.

در پایان باید گفت که پیش کشیدن موضوع سرانه‌های عمومی تنها یک بحث فنی و به منظور بالا بردن کیفیت محلات نیست، بلکه این موضوع مستقیما با کاهش آسیب‌های اجتماعی، استعدادیابی، نخبه پروری و توسعه جامعه در ارتباط است.

جدیدترین مطالعات نیز در شهرهای مختلف آمریکا و اروپا نشان داده که افزایش سرانه فضای سبز یک شهر در کاهش جرایم و خشونت نقشی محوری و اصلی را ایفا می‌کند، لذا سایر مطالعات در زمینه سرانه‌های ورزشی، فرهنگی، هنری و آموزشی نتایجی مشابه را خواهند داشت.