پانێلێک بۆ لێکۆڵێنەوە له ژیانی سەیدحەبیبوڵای نەعلەینی، بیرمەندی ڕوانسەری بەڕێوە چوو

لە ڕێکەوتی30 خەزەڵوەری 1402کۆچی هەتاوی، کۆڕی ئەدەبی میرزا ئەحمەدی داواشی  بە هاوکاری ئیدارەی فەرهەنگ و ئیرشادی شاری ڕوانسەر  لە هۆلی ئەو ئیدارەدا پانێلێکی بۆ لێکۆڵێنەوە و خوێندنەوەی ژیان و شیعرەکانی سەیدحەبیبوڵای نەعلەینی شاعیری ڕوانسەری بەڕێوە چوو.

سەید حەبیبوڵا نەعلەینی(سید حبیب اللە نعلینی) (۱۲٦۳- ۱۳۴٦ هەتاوی)  لە دایک بووی ڕوانسەر،  شاعیر و بیرمەندی کورد، 10ساڵ لە تەمەنی خۆی لەزیندانەکانی رەزاخانا بردۆتە سەر. مەرحوومی نەعلەینی لە سەرماوەزی 1310هەتاوی کەوتە بەر زەبروو و زۆری پەهلەوی ئەوەڵ و ماوەی 10سال لە زیندانی ئەسفەهان و تاران و... دەسبەسەرکرا.  دوای ڕەنج غەریبیێکی زۆر  لە ئاکامدا لە خەرمانانی 1320هەتاوی لە بندیخانە ڕزگار کرا.

گیرۆدەبوون لە زیندان و حەپسی ئیسفەهان کاریگەری زۆری لە سەر ڕۆح و ڕەوان و ئەندێشەی شاعیر بووە و دەتوانین بڵێین کە شاعیریەتی سید حەبیبوڵا نەعلەینی بەرهەمی خەم و ڕەنجی حەپس و زەوقی ئەدەبیە. زۆرینەی شیعرە کانی مەرحووم نەعلەینی شیعری حەپسیە و باسی غەریبی و ڕەنجی حەپس و زیندانن.

سەرەتای ئەم  پانێلە بە خوێندنی چەن ئایەتێک لە قورئانی پیرۆز دەستی پێ کرد ، پاشان بەرپرسی ئیدارەی فەرهەنگ و ئیرشادی شاری ڕوانسەر، بەڕێز حوسەینی شێخ مورادی خەیرهاتن و دەسخۆشی میوانان و ئامادەبووانی کرد.

  ئینجا موجری  توانای پانێلەکە، دوای خوێندنەوەی ژیاننامە و چەن شیعرێکی شاعیر، توێژەرانی بەشدار بووی  پانێلەکەی بە میوانان و ئامادەبوانی هۆڵەکە ناساند.

مێوانی تایبەتی ئەم پانێلە جەنابی سەید تاهیری نەعلەینی نەتیجەی شاعیر بوو، بەرێز سەید تاهیری نه علەینی کە لە وەکیلە بەئەزموونەکانی شاری کرماشانە، چەن بابەتێکی لەسەر ژیان و شیعری خوالێخوشبوو نەعلەینی باس کرد و ئاماژەی بەمە کرد کە  توانیوویە بەتازەگی شیعرێکی فارسی شاعیر کەلەپەراوێزی نوسخەیێکی فارسی مەسنەوی مەعنەویدا نوسراە بدۆزیتەوە وپێشکەش بە ئامادەبووانی پەنێلەکەی کرد.

پاشان مامۆستا محمەد ڕەشیدی ئەمینی نوسخە شوناس و تۆێژەر و لێکۆڵەری دەق و شیعری گۆرانی ئاماژەی بە کەم و کووڕی و بە ئارشیو نەبوونی بەرهەمی شاعیرانی دیالکتی گۆرانی کرد کە بەو هۆیەوە چەندە شیعر و نوسراوەمان فەوتاوە.  ئاماژەشی بە چەن شاعیر و شیعری زۆر کۆنی ناوچەکە کرد کە بە داخەوە سەرەڕای گەوەرەیی و بەرزی ئاستیان بێجگە ناوێک و چەن پارچە هەڵبەستێک چتێکی تریان لێ بە جێ نەماوە و بەرەی نوێ بەباشی نایانناسن.

وتاری دوکتور محێدینی ئەمجەدی توێژینەوەیێکی زانستی بوو  لە سەر  کەسایەتی شاعیر و تایبەتمەندیەکانی شیعری شاعیر . بەڕێز ئەمجەدی ئاماژەی بە ئاست و ناوەڕۆکی شیعرە حەپسیەکانی ئەو شاعیرە کرد و حەپسیەکانی سەید حەبیبوڵای لە گەڵ حەپسیەکانی  مەسعوودی سەعدی سەلمان و خاقانی بەراورد کرد.  هەڕوەها چەند تایبەتمەندییەکی زمانی و فیکری و ئەدبی بەرهەمە شیعریەکانی  ئەو شاعیرەی خستە ڕوو.

دوا بە دوای ئەم وتارە و خوێندەوەی چەن پارچە شیعرێک بە دەنگی موجری پانێلەکە،  ئامادەبوان بۆ ماوەی چەن کاژمێر بە چای و شیرینی میوانداری کران.

لە درێژەی هەمان پانێل، لە دوای پشوو،  بەڕێز ڕێبینی نووری کارناسی باڵای زانستە سیاسیەکان لە سەر بارودۆخی کۆمەڵایەتی و سیاسی سەردەمی ژیانی شاعیر و پێکهاتەی کۆمەڵگا لەو سەردەمەدا دوا. بەڕێز نووری هەروەها هەڵسوکەوتی دەسەڵات و هۆکارەکانی بە دیل گیرانی سەرۆک عەشیرەکان و پێوەندی ئەو ڕووداوانە بە سیاسەتی پەهلەوی ئەوەڵەوە خستە ڕوو . شایانی باسە بەڕێز نووری لەسەرەتای وتارەکەیانەوە لەسەر بابەتی مەشرووتە دوان و جەریانی ڕۆشنفکری و مودیرنیتە خوازییان وەکوو بنچینەی فیکری بۆ پرسی دیل  و هەروەها بەرژەوەندیە سیاسیەکانی ئینگلیس بۆ سەرهەڵدانی ئەم کارەساتە دەسنیشان کرد.

لە دواین بەشی پانێلەکە بەێز ئیرەج  ئەحمەدی کارناسی باڵای زمانناسی باسێکی زانستی لەسەر وشەی گۆران و مێژوی توێژینەوە پەیوەندیداڕەکان بەم بابەتەوە خستەڕوو. بەڕێز ئەحمەدی لەم وتارەدا واتا و مسداقی وشەی گۆرانی ڵێکداوەو  و جیاوازی بیرو ڕای پسپۆڕانی ئەم بابەتەی شی کردەوە. توێژەر هەروەها ئاماژەی بە خاڵە هاوبەشەکان و خاڵە جیاوازەکانی هەورامی و گۆرانی کرد. ئەم وتارە کە لەڕێگای پاورپوینتەوە پێشکەش کرا بەشێک بوو لەو لێکۆڵینەوە کە لەگەڵ بونیادی لوور لە زانکۆی گوتەی فرانکفۆرتی ئاڵماندا سەرقاڵی بە ئەنجام گەیاندیەتی.

شایانی باسە ئەم پانێلە  لە کەش و هەوایەکی ئەدەبی و دیدارێکی  فەرهەنگیدا بەڕێوە چوو. پێویستە جاڕێکی تر لە بەرپرسی فەرهەنگ و ئیرشادی شاری ڕوانسەر و کرماشان بۆ ڕەخساندنی ئەم کۆڕە فەرهەنگی ئەدەبیە سپاس بکرێت. هەروەها سپاسی بەڕێزانی ئەنجۆمەنی ئەدەبی میرزا ئەحمەدی داواشی و هاوڕێکانیان بەتایبەت پسپۆڕانی توێژەری ئەم کۆڕە جوانە دەکەین.