طاق‌ بستان و چالش باران

طاق بستان در گذر تاریخ چند هزار ساله خود ترک‌ها و آسیب‌هایی دیده است و می‌توان گفت باران پر چالش ترین موضوعی بوده که همواره بر این اثر تاریخی با شکوه تاثیر جدی داشته اما گویی اکنون تشدید رطوبت به چالش جدی‌تری تبدیل شده است.

 

خبرنگار ایرنا، که اخیرا برای عکاسی از فصل پاییز طاق بستان به این مجموعه تاریخی - باستانی مراجعه کرد با تشدید رطوبت در اطراف اثر و وجود ترک های جدید مواجه شد که این موضوع در گفتگوی گردشگران و مجاوران نیز شنیده می شود، گویی این موضوع به دغدغه علاقه‌مندان میراث فرهنگی هم تبدیل شده است.

 

گفته می شود چالش طاق بستان وجود رطوبت های صعودی و نزولی است موضوعی که مدیر مجموعه طاق بستان نیز آن را تایید کرد و گفت: آنچه که این اثر باستانی را بیشتر تهدید می کند موضوع رطوبت است اما کنترل جریان باران در محیط پیرامونی کاری پر چالش است و با وجود مطالعات زیاد هنوز به نتیجه خاصی نرسیده ایم.

 

محمد مهدی فیض آقایی بیان کرد: به دلیل ساختار حفره حفره کوه و سنگ های طاق بستان؛ خشک کردن طاق ممکن است خطراتی ایجاد کند مانند اتفاقی که برای سی و سه پل اصفهان افتاد هر چند سازه ها و اقلیم پیرامونی این ۲ اثر باهم تفاوت دارند.

 

وی افزود: متاسفانه در طول تاریخ ترک های زیادی به واسطه تغییرات ژئوفیزیکی در بدنه و طاق ایجاد شده است هرچند به صورت متناوب با ابزارهای مخصوص وضعیت این ترک ها پایش می شوند.

 

به گفته فیض آقایی در ماجرای خشکسالی که در اصفهان اتفاق افتاد ترک هایی در سی و سه پل ایجاد شد و آن وقت بود که کارشناسان به این فکر افتادند که چگونه از این ترک ها پیشگیری یا آنها را برطرف کنند اما خوشبختانه تاکنون اتفاق خاصی برای ترک های طاق بستان نیفتاده است.

 

وی توضیح داد: در مجموع طاق بستان با ۲ نوع رطوبت صعودی و نزولی تهدید می شود که رطوبت صعودی به آب های اطراف طاق بستان مربوط است و رطوبت نزولی نیز به خاطر بارندگی اتفاق می افتد.

 

فیض آقایی گفت: خوشبختانه در طرح ساماندهی سال ۸۸ تا ۹۲ در اصلاح مسیر چشمه های طاق بستان خطر رطوبت صعودی را تقریبا به طور کامل از بین بردیم که این کار بر اساس یک طرح کارشناسی شده و در راستای مقدمات ثبت جهانی طاق بستان و نیز سلامت فیزیکی طاق ها انجام شد.

 

وی افزود: خیلی ها فکر می کردند که این آب در گذشته جلو طاق‌ها وجود نداشته است اما بر اساس اسناد و رادیوگرافی های انجام شده می دانستیم که این آب وجود دارد اما داخل کانال هایی در زمان قاجار و پهلوی اول و دوم هدایت شده بود و از آنجایی که آب راه فراری نداشت از دیواره های طاق بالا می رفت و باعث تخریب اثر می شد.

 

به گفته فیض آقایی در طاق بستان ۲ چشمه وجود دارد که در گذشته در داخل کانال های بتنی پوشانده شده بودند و کف محوطه نیز تا نزدیکی آثار بالا آمده بود.

 

مدیر مجموعه طاق بستان تصریح کرد: خوشبختانه با کمک متخصصان ایتالیایی، آلمانی و اتریشی و پایین بردن محوطه و آزاد شدن مسیر آب، مشکل رطوبت صعودی چشمه ها حل شد اما این موضوع چون درست اطلاع رسانی نشده بود و حافظه جمعی مردم نیز با شکل قدیمی محوطه طاق بستان گره خورده بود فکر می کردند که ما این آثار را تخریب کرده ایم.

 

فیض آقایی تصریح کرد که طاق بستان روزانه حدود چهار هزار گردشگر دارد و کسانی که برای اولین بار به اینجا می آیند با شکل کنونی آن بیشتر ارتباط برقرار می کنند.

 

طاق بستان یکی از بی نظیرترین آثار تاریخی ایران و جهان و مجموعه ای از سنگ نگاره‌های ساسانی است که در شمال شهر کرمانشاه واقع شده است. این مجموعه در قرن سوم میلادی ساخته شده است و ارزش هنری و تاریخی زیادی دارد.

 

چند صحنهٔ تاریخی از جمله تاج‌گذاری خسرو پرویز، تاج‌گذاری اردشیر دوم، تاج گذاری شاهپور دوم و سوم و هم‌چنین چند سنگ نوشته (کتیبه) به خط پهلوی در آن کنده‌کاری شده است.

 

یکی از ویژگی های این مجموعه تاریخی وجود چشمه های جوشان آب در کنار سنگ نگاره ها و طاق های سنگی آن است که اگرچه باعث زیبایی چشم انداز محوطه و محیط اطراف شده است اما از دیگر سو دغدغه ای برای حفظ اثر است./ایرنا