کاهش ۴۱ درصدی آب سد مهاباد / ضرورت مدیریت مصرف در کشاورزی

به گزارش هاژه، به نقل از ایرنا؛ حجم ذخیره آب سد مهاباد در سال جاری نسبت به مدت مشابه سال گذشته کاهش چشمگیری داشته و این موضوع ضرورت مدیریت دقیق و صرفه‌جویی در مصرف منابع آبی، به‌ویژه در بخش‌های کشاورزی و شرب را دوچندان کرده است.

 

به گزارش هاژه؛ سد مهاباد یکی از مهم‌ترین منابع آبی استان آذربایجان غربی است که نقش کلیدی در تأمین آب شرب شهر مهاباد و چندین روستای اطراف دارد، این سد بتنی قوسی که بر روی رودخانه مهاباد ساخته شده، سال‌هاست منبع اصلی تأمین آب آشامیدنی منطقه به شمار می‌رود.

 

علاوه بر تأمین آب شرب، سد مهاباد با تنظیم جریان آب رودخانه، در مهار سیلاب‌ها و حفظ تعادل منابع آبی منطقه نقش مهمی ایفا می‌کند.

 

نقش حیاتی دیگر این سد در آبیاری دشت حاصلخیز مهاباد به عنوان بخش بزرگی از اقتصاد منطقه بر پایه کشاورزی آن استوار است. آب ذخیره‌شده در مخزن سد از طریق کانال‌های آبیاری به هزاران هکتار زمین زراعی و باغی منتقل می‌شود و تولید محصولاتی زراعی و باغی را ممکن می‌سازد.

 

این روزها به دلیل کاهش منابع آبی و گرمای طاقت‌فرسا انتظارات از این سد باید در حد معقول باشد تا بتوان شرایط تنش آبی را با کمترین خسارت گذراند.

 

مدیر امور آب مهاباد با اشاره به آخرین وضعیت این سد، گفت: تراز آب سد مهاباد از هزار و ۳۴۸ متر در سال گذشته به هزار و ۳۴۲ متر در سال جاری کاهش یافته است.

 

خالد رحمانی افزود: افت حدود هفت متری سطح آب، نشان‌دهنده کاهش شدید ذخایر آبی این سد مهم منطقه است که فشار مضاعفی بر منابع محدود آب در شرایط کنونی وارد می‌کند.

 

وی با بیان ا ینکه خروجی از سد مهاباد محدود و براساس اولویت و برنامه‌ریزی قبلی است، بیان کرد: در حال حاضر خروجی آب سد برای مصارف شرب، تبخیر و سایر نیازها به ۱.۵ متر مکعب بر ثانیه رسیده است که این رقم در سال گذشته ۱۵.۱ متر مکعب بر ثانیه بود.

 

مدیر امور آب مهاباد افزود: در بخش کشاورزی نیز میزان رهاسازی آب به شکل محسوسی کاهش یافته است و امسال تنها یک نوبت رهاسازی به میزان ۲۳ میلیون متر مکعب انجام شد.

 

وی با تاکید بر اینکه این مرحله رهاسازی تا حد زیادی از بروز خسارت‌های گسترده به محصولات کشاورزی جلوگیری کرده، گفت: حجم ذخیره فعلی سد از ۱۰۰ میلیون مترمکعب در سال گذشته به ۵۹ میلیون متر مکعب در سال جاری رسیده است که کاهش ۴۱ درصدی را نشان می‌دهد، موضوعی که از وضعیت بحرانی منابع آبی در منطقه حکایت دارد.

 

در چنین شرایطی، اجرای طرح‌های نوین آبیاری و اصلاح الگوی کشت به عنوان راهکارهای اساسی و بلندمدت، نقش مهمی در حفظ منابع آب و پایداری کشاورزی ایفا می‌کنند؛ اما در کنار این اقدامات زیرساختی، در کوتاه‌مدت، صرفه‌جویی، فرهنگ‌سازی و همکاری آگاهانه مردم، مهم‌ترین ابزارهای مقابله با تنش آبی محسوب می‌شود.

استفاده هوشمندانه از منابع موجود، نه‌تنها از بروز بحران‌های فوری جلوگیری می‌کند، بلکه به ایجاد انسجام اجتماعی در مواجهه با چالش‌های زیست‌محیطی کمک خواهد کرد.

همچنین تخصیص یک میلیون مترمکعب آب به تالاب «کانی‌برازان» نیز در دستور کار قرار گرفته که بیانگر نگاه متوازن به حفظ محیط زیست در کنار تأمین نیازهای حیاتی مردم و کشاورزان است.

در صورت تداوم روند صرفه‌جویی و همکاری شهروندان، پیش‌بینی می‌شود که تامین آب شرب مهاباد تا آغاز بارش‌های پاییزی در آذرماه، بدون مشکل جدی ادامه یابد.

با این حال، تداوم تنش آبی مستلزم همکاری مستمر مردم، بهره‌برداران، و نهادهای متولی است.

این یادداشت هشداری است تا همگان آگاه باشند که آینده منابع آبی و امنیت غذایی مهاباد وابسته به میزان تعهد جمعی به مدیریت مصرف، اصلاح رفتار و سازگاری با شرایط جدید اقلیمی خواهد بود.

 

سد مهاباد دارای ۱۹۷ میلیون متر مکعب ظرفیت اسمی و ۱۷۲ میلیون متر مکعب ظرفیت مفید است که علاوه بر تأمین آب شرب شهر، بیش از ۱۲ هزار هکتار از اراضی کشاورزی این شهرستان را نیز زیر پوشش قرار می‌دهد.

این سد که در ضلع غربی این شهر احداث شده است تنها یک کیلومتر با شهر فاصله دارد و به همین لحاظ نزدیک‌ترین سد به مناطق مسکونی در جهان به شمار می‌آید.