سرنوشت نامعلوم مدارس نیمه‌کاره و پروژه‌های رهاشده در مهاباد

هاژه | بیش از دو سال است که صدای کلنگ ساخت‌وساز در محوطه ده‌ها مدرسه شهری و روستایی مهاباد خاموش شده است. پروژه‌هایی که قرار بود با آجر و سیمان، آینده‌ای روشن برای دانش‌آموزان این شهر بنا کنند، حالا به بناهای نیمه‌کاره‌ای تبدیل شده‌اند که در بهترین حالت، منظره‌ای ناخوشایند از توسعه ناتمام هستند و در بدترین حالت، به پاتوقی برای افراد معتاد تبدیل شده‌اند. این وضعیت، فارغ از هدررفت منابع مالی هنگفت، سایه‌ای سنگین بر سرنوشت آموزشی کودکان این شهر انداخته است.

آموزش و پرورش مهاباد در پاسخ به انتقادها، توپ را به زمین «اداره‌کل نوسازی، توسعه و تجهیز مدارس» می‌اندازد و می‌گوید این اداره فقط «بهره‌بردار» است و هیچ‌گونه مسئولیت اجرایی یا فنی ندارد. این در حالی است که بر اساس داده‌های موجود، حدود ۶۰ مدرسه در حال ساخت در این شهر رها شده‌اند و طی دو سال گذشته، خبری از آغاز پروژه‌های جدید نیست. این پروژه‌های نیمه‌تمام، با میلیاردها تومان اعتبار، به حال خود رها شده‌اند و تبدیل به محلی برای تجمع زباله و افراد معتاد شده‌اند. واقعیت تلخ‌تر، وضعیت مدارس کنونی است. بر اساس آمارهای غیررسمی، حدود ۴۰ درصد مدارس مهاباد نیازمند تخریب و بازسازی هستند و ۳۰ مدرسه نیز به صورت کانکسی و سنگی در حال فعالیت‌اند. این مدارس در فصول سرد و گرم، فضایی نامناسب برای تحصیل دانش‌آموزان فراهم می‌کنند. پیش‌تر وعده داده شده بود که تا سال ۱۴۰۴ مدارس کانکسی برچیده شوند، اما با روند فعلی، نه تنها این وعده در هاله‌ای از ابهام قرار دارد، بلکه سرنوشت پروژه‌های نیمه‌تمام نیز روشن نیست.

نکته قابل توجه دیگر نقش خیرین مدرسه‌ساز است. در بسیاری از این پروژه‌ها، سرمایه‌گذاری اولیه توسط خیرین انجام شده است. برای مثال در یک مدرسه واقع در خیابان جام جم ۵ میلیارد تومان توسط نیکوکاران هزینه شده، اما نوسازی مدارس در تکمیل آن ناکام مانده است. این وضعیت، اعتماد خیرین را خدشه‌دار می‌کند. بر اساس قانون اگر ۳۰ درصد از هزینه یک مدرسه توسط خیرین تامین شود، دولت موظف به تکمیل آن است، اما گویی در مهاباد این قانون به سادگی نادیده گرفته شده است. این بی‌مسئولیتی، نه تنها باعث هدررفت سرمایه‌های مردمی می‌شود، بلکه انگیزه نیکوکاران را برای سرمایه‌گذاری در پروژه‌های آینده از بین می‌برد.

 هم‌زمان خان محمدی، رئیس سازمان نوسازی، توسعه و تجهیز مدارس کشور، با تأکید بر لزوم تسریع در تکمیل طرح‌های نیمه‌تمام، از اولویت نهضت توسعه عدالت در فضاهای آموزشی سخن می‌گوید. اما این سخنان در حالی مطرح می‌شود که چندین پروژه کلیدی در مهاباد ماه‌هاست متوقف شده‌اند. وعده اعتبار برای تکمیل پروژه‌هایی مانند ۱۰ کلاسه "عبدالخالق حسن‌زاده"، ۱۲ کلاسه "حاج مصطفی اسحاقی"، و ۱۲ کلاسه "معروف شافعی"، پروژه ۶ کلاسه مشارکتی "ابراهیم مکریانی" و چندین پروژه دیگر به مرحله اجرایی نرسیده است.