انجمن‌های اولیا و مربیان پتانسیلی ارزشمند در جهت رشد سیستم آموزشی

آموزش  پروسه‌ای است آنچنان گسترده، متنوع و پیچیده که قدمت آن را می توان به دوران پیدایش انسان متفکر پیوند داد. در طول دوران تکامل زندگی بشر در ابعاد مختلف فردی و اجتماعی آموزش نیز در مسیر تکامل گسترش یافته، اصلاح و به روز شده است. اینجا منظور از آموزش به صورت نمادی آموزش و پرورش و سیستم آموزشی به دلیل ارتباط موضوع است. سیستم آموزشی یا آموزش و پرورش کشورهای مختلف در کنار تبعیت از برخی آیین نامه و پروتکل های بین المللی و یا الگوگیری از سازمان‌هایی چون یونسکو یا وارد کردن علوم جدید از مراکز علمی مهم جهانی و یا کشورهای موفق در حوزه آموزش و پرورش خود نیز بر اساس شرایط اقلیمی، فرهنگی و بومی آیین نامه‌های خاص کشور خود و حتی استان‌ها و نواحی مختلف تدوین می‌کنند که چنین رویکردی در سیستم آموزشی ایران نیز مرسوم است.

یکی از سیاست هایی که در بیشتر کشورهای جهان در حوزه آموزش و پرورش اجرا می‌شود تشکیل انجمن‌های اولیا و مربیان در جهت نیل به آرمان‌های آموزش و پرورش است.

patern- teacher association  یا همان انجمن اولیا و مربیان در کشورهای مختلف از کمتر توسعه یافته تا توسعه یافته با اهداف مختلف اما اکثر مشترک تشکیل می‌شود. اهمیت انجمن‌های اولیا و مربیان برای سیستم‌های آموزشی در حدی است که در کشورهایی مانند ژاپن و کره جنوبی عضویت والدین دانش آموزان در این انجمن‌ها اجباری بوده و سرباز زدن اولیا در این زمینه عواقب اجتماعی به دنبال دارد. در کشورهای مختلف جهان انجمن‌های اولیا و مربیان با کارکردها و اهداف مختلف، گاها به صورت یکپارچه و ملی و گاها به صورت مستقل و محلی به فعالیت می‌پردازند. در این یادداشت کوتاه به کارکردها و اهداف مشترک این انجمن‌ها در کشورهای مختلف اشاره می‌شود.

ارتباط بین اولیا، دانش آموز، مدرسه و جامعه، آموزش اولیا در جهت کمک به آموزش دانش آموز و رسیدن به اهداف آموزشی، کمک به رفاه دانش‌آموزان، مشارکت در فوق برنامه‌هایی چون جشنواره‌ها، مسابقات، اردوها، برقراری امنیت مدارس، حمل و نقل دانش آموزان، ایجاد هماهنگی تربیتی بین خانه و مدرسه، مشارکت در مدیریت مدارس و... تنها برخی از کارکردهای اکثرا انجمن‌های اولیا و مربیان در کشورهای مختلف جهان هستند. در بسیاری از کشورها علی‌رغم قانون رایگان بودن آموزش و پرورش به مانند ایران نقش انجمن‌های اولیا و مربیان در چرخاندن چرخ‌های نظام آموزشی بسیار پر‌رنگ است.

در کشور ما نیز انجمن‌های اولیا و مربیان با کارکرد و اهداف مختلف در انواع مدارس تشکیل شده و به فعالیت می‌پردازند. هرچند در معدود مدارس و معدود شهرستان‌هایی به دلیل ابتکار مدیران، فرهنگ و آگاهی مردم و فعالان مدنی نقش انجمن اولیا و مربیان در نیل به آرمان‌های آموزش و پرورش پررنگتر است اما متاسفانه در اکثریت مناطق نقش واقعی و تاثیرگذار خود را ایفا نمی‌کنند.

ابتکار مدیران، بهره‌گیری از خلاقیت در سیاستگذاری‌های کلان و خرد در سطح مدارس، ورود فعالان مدنی و رسانه‌ها جهت فرهنگ‌سازی و آموزش اولیا جهت نقش آفرینی بیشتر در این انجمن‌ها، آزادی عمل بیشتر بخشیدن به مدیران جهت گسترش فعالیت انجمن‌ها، مطالبه برای اصلاح آیین نامه‌های مربوط به تشکیل و فعالیت این انجمن‌ها براساس استانداردهای روز از مدیران رده بالا و... بخشی از اقداماتی است که می‌توانند تغییرات چشمگیر در وضعیت آموزش و پرورش حتی در کوتاه مدت و میان مدت ایجاد کنند.

وضعیت اقتصادی، تحولات جهانی و منطقه، آسیب‌های فضای دیجیتال در کنار تمام پتانسیل‌ها و آسیب‌پذیری بالای سیستم آموزشی در شرایط کنونی کشور اهمیت نقش آفرینی انجمن‌های اولیا و مربیان را جهت کاهش آسیب‌ها، آموزش اولیا، تقویت نقاط قوت و در نهایت اصلاح، رشد و تسریع حرکت تکاملی سیستم آموزشی دو چندان می‌کند.