ضرورت بازنگری جدی در وضعیت فناوری آموزشی مدارس استان آذربایجان غربی

در دنیای امروز، فناوری آموزشی دیگر یک انتخاب نیست، بلکه ضرورتی بنیادین برای تحقق عدالت آموزشی و ارتقای کیفیت یادگیری است. با این حال، بررسی وضعیت مدارس استان آذربایجان غربی نشان می‌دهد که ما هنوز فاصله‌ی قابل‌توجهی با استانداردهای آموزشی روز دنیا داریم.

براساس آمار رسمی آموزش و پرورش استان حدود ۵۲ درصدمجهز به تجهیزات هوشمند از جمله رایانه، دیتا پروژکتور یا تخته هوشمند هستند. این یعنی نیمی از دانش‌آموزان هنوز در محیطی درس می‌خوانند که ابزارهای فناورانه در آن غایب است. در شرایطی که در بسیاری از کشورها آموزش مبتنی بر فناوری و محتوای دیجیتال پایه‌گذاری نظام آموزشی است، مدارس ما هنوز درگیر تخته‌سیاه و گاها گچ‌اند.

از سوی دیگر، بحث ورود هوش مصنوعی به آموزش که این روزها در سطح ملی مطرح می‌شود، در مدارس استان هنوز جنبه‌ای کاملاً نظری دارد. نه تجهیزات و زیرساخت لازم برای اجرای برنامه‌های مبتنی بر هوش مصنوعی وجود دارد و نه نیروی انسانی آموزش‌دیده‌ای برای استفاده از این فناوری‌ها. در واقع، فاصله‌ی مدارس استان آذربایجان غربی با فناوری آموزشی هوشمند، همان فاصله‌ی امروز ما با آینده‌ی آموزش است.

نبود فناوری، فقط مسئله‌ای سخت‌افزاری نیست؛ تأثیر مستقیم بر انگیزه‌ی یادگیری دانش‌آموزان و سلامت روانی معلمان دارد. معلمی که مجبور است برای ۳۰ دانش‌آموز بدون ابزار دیجیتال، محتوای تصویری و تمرین‌های چندرسانه‌ای را به روش سنتی توضیح دهد، در واقع بار چندبرابری را تحمل می‌کند. این وضعیت، خستگی شغلی و افت بهره‌وری را در میان معلمان به دنبال داشته است.

با وجود تخصیص اعتبار برای تجهیز مدارس استان، هنوز بخش زیادی از مدارس حتی از امکانات ابتدایی آموزشی بی‌بهره‌اند. این بودجه‌ها در برابر حجم نیازها ناچیز است و به نظر می‌رسد سیاست‌گذاری فعلی، بیشتر به ظاهر هوشمندسازی توجه دارد تا عمق آن. هوشمندسازی واقعی، یعنی فراهم کردن زیرساخت، آموزش معلمان، تولید محتوای بومی و استفاده از فناوری در فرآیند یادگیری، نه صرفاً نصب چند تخته هوشمند در برخی مدارس.

امروز باید با صراحت گفت: اگر سرعت تحول فناورانه در مدارس افزایش نیابد، فاصله‌ی آموزشی این منطقه با شهرهای برخوردار کشور هر روز بیشتر خواهد شد. عدالت آموزشی در گرو عدالت فناورانه است.

آینده‌ی آموزش در گرو تصمیم‌های امروز ماست. اگر امروز در تجهیز مدارس سرمایه‌گذاری نکنیم، فردا ناگزیر خواهیم بود برای جبران فاصله‌ی فناورانه هزینه‌ای چندبرابر بپردازیم. آذربایجان غربی، با سابقه‌ی فرهنگی و علمی غنی خود، شایسته‌ی آن است که در مسیر آموزش هوشمند پیشگام باشد، نه اینکه در صف انتظار بماند.